Stagflasyon endişesiyle gözler Fed Başkanı’nda
Emre ERGÜL
Global ekonominin bu haftaki gündemi iki kelime ile özetlenebilir: Fed ve stagflasyon… Amerika Merkez Bankası’nın (Fed) merakla beklenen iki günlük toplantısı bugün başlıyor. Banka, yarın faiz kararını açıklayacak. Beklenti, bankanın faiz oranlarını 20 yıldan fazla süredir en yüksek seviyesinde sabit tutması…
Odaktaki isim ise faiz kararının açıklanmasından sonra gazetecilerin karşısına geçecek olan Fed Başkanı Jerome Powell’da olacak. Nedeni için ise geçtiğimiz cuma günü açıklanan ABD’nin ilk çeyrek büyüme rakamına bakalım: ABD’de GSYH, bu yılın ilk çeyreğinde yıllıklandırılmış olarak yüzde 1.6 arttı. Büyümenin, 2022’nin ikinci çeyreğindeki daralma sonrasındaki en düşük oran olması dikkat çekti. Büyüme oranı beklentilerinin altında kalan ABD ekonomisinin, söz konusu dönemde yüzde 2.5 büyümesi tahmin ediliyordu.
(Ülke ekonomisi, 2023’ün son çeyreğinde yüzde 3.4, geçen yıl genelinde ise yüzde 2.5’lik büyüme performansı göstermişti.) ABD’de açıklanan ilk çeyrek GSYH verilerinin 1.6 artış ile beklentilerin altında kaldığını kaydeden küresel analistler, bu durumun ülkede stagflasyona (Durgunluk ile enflasyonun aynı anda görüldüğü durum) ilişkin endişeleri artırdığını dile getirdi.
Piyasaların dün sabah itibarıyla haftaya başlamasıyla “stagflasyon” korkusu da küresel ekonomi basınında manşetlere çıktı. Küresel analistlerin “Enflasyonun hâlâ yüksek olması ve ekonomik büyümenin hızla yavaşlaması nedeniyle stagflasyona doğru gidebiliriz” yönündeki uyarıları art arda geldi: l UBS Küresel Varlık Yönetimi’nden CIO Mark Haefele, CNN’e şunları söyledi: “Ekonominin yavaşlamaya başlaması ve enflasyonun yükselmesiyle ilgili stagflasyon meselesinin bu olduğunu düşünüyorum… Tek bir veri noktası hakkında endişelenmiyorum, ancak kimse bu senaryoya gerçekten hazırlıklı değil ve bundan korunmak zor.”
l Bloomberg’e verdiği demeçte “Sanırım burada gördüğümüz şey, stagflasyon kokuları almaya başladığımı söyleyebilirim” değerlendirmesinde bulunan Interactive Brokers’ın Baş Stratejisti Steve Sosnick de şöyle devam etti: “Zayıf bir ekonominiz varsa ve düşmüyorsa, bu şartlarda düşünmek zorundasınız. İşte bu yüzden GSYİH’nın büyük bir kayıp olduğu bir günde tahvil getirilerinin yükselişini görmek biraz şok ediciydi. Bu yüzden diğer enflasyon tedirginliği de olmalı.”
l Wealth Enhancement Group’un kıdemli portföy yöneticisi Ayako Yoshioka da mart ayı PCE endeksinin beklenenden daha sıcak gelmesi durumunda, “Fed çok zor bir yerde sıkışıp kalacak” dedi. l Point72’nin baş ekonomisti ve eski Fed ekonomisti Dean Maki, “Enflasyon rakamları yeterince iyileşmezse süresiz olarak beklemede kalacaklar. İlk çeyrekte bir aksilik yaşadık ama komite merkezinin bunu kalıcı bir aksilik olarak gördüğünü düşünmüyorum. Bunun hâlâ engebeli bir yol olduğunu düşünüyorlar” dedi.
Stagflasyon manşetlerde
Fortune dergisi: Stagflasyon kokusu, piyasalara sızdı.
CNN Televizyonu: Stagflasyon korkusu, Wall Street’i vurdu.
National Review: Stagflasyon yolunda.
The Street: Stagflasyon, ABD ekonomisinin temel senaryosu oluyor.
Investopedia: ABD ekonomisi stagflasyona doğru mu gidiyor?
Yahoo Finance: Stagflasyon… Resesyondan beter.
Business Insider: GSYH rakamından sonra ABD ekonomisi stagflasyona gider mi?
“Eylül” diyen uzman da var, “Aralık” ya da “2025” diyen de var
– Rabobank Kıdemli ABD Stratejisti Philip Marey, ABD’de açıklanan mart ayına ilişkin enflasyonun Fed’in haziranda faiz indirimine başlama umudunu yok eden bir oyun değiştirici olduğunu belirtti: “Artık ilk faiz indirimini eylül ayında, ikinci faiz indirimini ise aralık ayında bekliyoruz. Fed, mayıs ayında bilanço küçültme hızını yarı yarıya azaltabilecek. Başkanlık seçimlerinde, Donald Trump kasımda zafer kazanabilir. Olası bir küresel ithalat tarifesi nedeniyle enflasyonda bir yükseliş olabilir ve Fed 2025’te iki faiz indirimi daha yaptıktan sonra faiz indirim döngüsünü duraklatabilir.”
– FWD Bonds Başekonomisti Chris Rupkey de enflasyonda çekirdek fiyatlardaki aylık değişimlerin 2024’ün ikinci ve üçüncü çeyreğinde bir miktar soğuyabileceğini kaydetti: “Faiz indiriminin olası hale gelmesi için enflasyonun soğuduğunu gösteren birden fazla rapor gerekebilir. Bu senaryoya göre, ilk faiz indirimini eylül ayında göreceğimizi düşünüyoruz. Bu, Fed’in ne kadar politik olduğuna dair bir test olacak çünkü Fed’in başkanlık seçiminden önce harekete geçtiğini hatırlamıyoruz.”
– ING Group Uluslararası Başekonomisti James Knightley de yüksek enflasyon, ekonomideki güçlü aktivite ve istihdam rakamlarının Fed’in faiz indirimi için piyasa beklentilerini aralık ayına ötelediğini dile getirdi: “Eylül ayında faiz indirimi için hala fırsat görüyoruz.”
– Berenberg Kıdemli Ekonomisti Dr Felix Schmidt de Fed’in 2022 ve 2023’te kümülatif olarak 500 baz puandan fazla faiz artırımı yapmasına karşın ABD ekonomisinin şaşırtıcı şekilde dirençli kalmaya devam ettiğini belirtti. Muhtemelen 2025’te mali teşvik sona erdiğinde, Fed’in para politikasını gevşetme yönünde yavaş yavaş ilerleyebileceği öngörüsünde bulunan Schmidt, 2025 sonbaharına kadar her biri 25 baz puanlık 4 faiz indirimi gerçekleşebileceğini kaydetti.
Stagflasyonu gündeme ilk JPMorgan CEO’su soktu
Küresel basında dün manşetlere çıkan stagflasyon, ABD’nin gündemine geçtiğimiz salı günü uluslararası yatırım bankası JPMorgan’ın CEO’su Jamie Dimon’la girmişti. Dimon, DÜNYA Gazetesi’nden de geniş yer alan açıklamasında ekonominin hem enflasyonun hem de işsizliğin yüksek olduğu ancak ekonomik büyümenin zayıf olduğu 1970’lere her zamankinden daha fazla benzediğini söyledi. Hatta bazı göstergelerin 2024’te 1970’de olduğundan daha kötü olabileceğini ima eden Dimon, “70’lere geri dönerseniz, açıklar bugün olduklarının yarısıydı. GSYİH’ya olan borç yüzde 100 değil, yüzde 35 idi. Bu güçlü büyümeyi elde etmemizin nedenlerinden biri de mali harcamalar” demişti.
“Fed’in bu yıl faiz indirimi yapmayacağı tamamen fiyatlandı”
Analistler seneye “Fed ne zaman faiz düşürmeye başlar? Bu sene içinde kaç kez düşürecek?” sorularıyla başlamıştı. Fed ise büyüme keskin bir şekilde yavaşlasa bile enflasyon yüzde 2 hedefine yaklaşana kadar faiz oranlarını düşürmeyi planlamadığı konusunda uyarırken, beklentiler dün itibarıyla kaç kez düşürüleceğinden, 2024’te hiç düşürmeyeceğine doğru değişmeye başladı.
Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari, bu yıl faiz indirimi yapılmaması olasılığını resmen dile getirirken; bazı yatırımcılara göre Fed’in bu yıl faiz indirimi yapmayacağı tamamen fiyatlandı. Swap yatırımcıları ise “bir indirim” öngördüklerini belirtti. Bu arada, ABD’de Jerome Powell’ın basın toplantısından sonra haftanın açıklanacak son verisi de, ABD işgücü piyasasının durumuna yeni bir bakış sunan aylık iş raporu olacak.